Kataryniarz na Rynku w Katowicach

Channel:

STUGTECH

Subscribers:

4,850

Published on April 14, 2023 6:03:07 PM ● Video Link: https://www.youtube.com/watch?v=QC_ISxKQb9M

Duration: 2:13

158 views

4

Kataryniarz na Rynku w Katowicach - takich widoków jak na lekarstwo, bardzo fajnie że istnieją jeszcze tacy ludzie, aż inaczej wszystko wygląda, napawa optymizmem ;). Troszkę wiedzy z wikipedii - Katarynka (śl. - lajera) – przenośne pudło grające, instrument muzyczny z grupy aerofonów z piszczałkami wargowymi, na którym gra się za pomocą korby wprawiającej w ruch miech (ew. miechy) i tzw. mechanizm rozdzielający powietrze.

Kręcenie korbą powoduje ruch miechów, tłoczących powietrze do wiatrownicy, a także obraca wałek melodyczny, którego zadaniem jest otwieranie w odpowiedniej kolejności i na odpowiedni czas kanałów, kierujących powietrze do właściwych piszczałek. Na drewnianym wałku zakodowana jest melodia, zgięte druciki lub drewniane kołeczki ułożone są według określonego schematu i przesuwane pod mechanizmem odczytującym otwierają wentyle nad konkretnymi piszczałkami. Mechanizm katarynki mieścił się w ozdobnej obudowie skrzynkowej, często na wieczku znajdowały się figurki obracające się podczas gry instrumentu.

Katarynkę wynalazł Giovanni Barberi z Modeny w 1 poł. XVIII wieku. Wędrowni grajkowie stosowali ją do połowy XX wieku. W Polsce występowała od drugiej połowy XVIII wieku. Gra na katarynce nie wymaga jakiegokolwiek przygotowania muzycznego – sprowadza się jedynie do kręcenia korbą. Repertuar katarynek to popularne pieśni ludowe, fragmenty oper i operetek, czasem pieśni narodowe.

Polska nazwa katarynka pochodzi od laleczki zwanej Katarzynką (Kathrinchen), umieszczanej na wieczku tych instrumentów w Niemczech.

Katarynka w XIX wieku stosowana była także jako instrument domowy, nieco większy od ulicznego. Towarzyszyła pokazom, teatrzykom lalkowym itp. Odmianą i prototypem katarynki była serenetka, stosowana od XVII wieku do nauki śpiewu ptaków. Do katarynek można dodać własny utwór.